Gaśnica jest urządzeniem niezbędnym w sytuacji wystąpienia pożarów. Niemal wszędzie, gdzie się pojawimy, możemy zobaczyć wiszącą na ścianie czerwoną gaśnicę. Bez względu na to czy jesteśmy właścicielem budynku, czy kierowcą samochodu, musimy posiadać na wyposażeniu gaśnicę. To wymóg regulowany przepisami polskiego prawa, ale też bezpieczeństwem i zdrowym rozsądkiem. W końcu straty poniesione przez pożar mogą być dużo wyższe niż zakup gaśnicy. Na rynku znajdziemy dziś bardzo duży ich wybór, od małych stosowanych w pojazdach po duże w postaci agregatów gaśniczych umieszczonych na specjalnym podeście z kołami.
Polskie prawo nakazuje, aby gaśnice były pomalowane na czerwony kolor, reguluje to Polska Norma PN-EN 3-7:2004. Najczęściej stosowaną farbą jest w tym wypadku ta z oznaczeniem RAL 3000. Każda zakupiona przez nas gaśnica powinna mieć specjalną etykietę, gdzie znajdziemy dokładny sposób użycia oraz przeznaczenie. Zwykle gaśnice umieszcza się na podłodze w specjalnej obejmie lub na ścianie. Wszystkie gaśnice są dziś wyposażone w zawór, który reguluje podaż środka gaśniczego. Większe gaśnice o masie powyżej 3 kg środka gaśniczego muszą posiadać wąż o długości nie krótszej niż 80% wysokości gaśnicy. Środek gaśniczy wewnątrz jest wypuszczany pod ciśnieniem za pomocą gazów niepalnych m.in. helu, argonu, czy azotu.
W gąszczu oznaczeń łatwo jest się pogubić. Warto więc przeczytać tą część artykułu, gdyż opiszemy w niej literowe oznaczenia poszczególnych gaśnic. Każda z liter symbolizuje typy pożaru i materiały, dla których stosuje się gaśnice z różnym wypełnieniem. Dla ułatwienia powiem, że producenci mają dziś w swojej ofercie urządzenia umożliwiające gaszenie różnego rodzaju pożarów za pomocą jednej gaśnicy. Takim przykładem są gaśnice o oznaczeniu ABC, znajdujące się na wyposażeniu każdego kierowcy samochodu. Wyróżniamy następujące oznaczenia literowe dla gaśnic wykorzystywanych w Europie:
Litera A. Gaśnica o takim oznaczeniu służy do gaszenia pożarów ciał stałych. Wśród nich są m.in. drewno, guma, czy papier.
Litera B. Służy do gaszenia pożarów ciał stałych oraz cieszy, które w chwili pożaru zaczynają się topić. Przykłady to smoła, benzyna oraz polietylen.
Litera C. Oznaczenie to jest stosowane dla gaszenia pożarów gazów m.in. propanu, metanu, acetylenu itp.
Litera D. Gaśnica z tym oznaczeniem jest wykorzystywana w przypadku pożaru metalu np. sodu, magnezu.
Litera E. Oznaczenie stosowane w przypadku gaszenia urządzeń podłączonych do prądu oraz okolicy, gdzie znajdują się takie urządzenia.
Litera F. Służy do gaszenia pożarów dla środków gotujących. Możemy tu wymienić wszelkiego rodzaju oleje, czy zwierzęcy tłuszcz.
To nie jedyny podział, ponieważ oferowane w sklepach gaśnice możemy podzielić też ze względu na rodzaj wykorzystanego środka gaśniczego. Znajdziemy tu gaśnice: proszkowe, wodne i śniegowe. Gaśnice proszkowe to obecnie jedne z najpopularniejszych urządzeń. Znajdziemy tu niewielkich rozmiarów gaśnice o masie 1 kg, ale też zdecydowanie większe stosowane w przypadku zabezpieczenia dla pomieszczeń i miejsc o dużym zagrożeniu pożarowym. Wśród zalet gaśnic proszkowych należy wymienić doskonałą skuteczność działania. Za jej pomocą możemy ugasić największą powierzchnię względem pojemności gaśnicy. To właśnie ten rodzaj gaśnicy jest wykorzystywany do gaszenia pożarów z grup A, B i C. Mają one też jedną wadę, są nią zabrudzenia pozostałe po gaszeniu pożaru. Proszek zastosowany wewnątrz oblepia miejsce pożaru, odcinając dopływ tlenu.
Gaśnice wodne to z kolei te wyposażone w środek gaśniczy na bazie wody. Wyróżniamy tu następujące określenia stosowane przez producentów: gaśnica wodna, pianowa oraz płynowa. Taką gaśnicę możemy wykorzystać w przypadku pożarów z grup oznaczonych literami A i B, ale też w przypadku pożaru typu F, czyli chociażby przy pożarze w kuchni. Wśród zalet trzeba wymienić dobrą skuteczność dla gaszenia cieczy palnych oraz w przypadku tworzenia piany, skuteczne działanie miejscowe. Jeśli dobrze poszukamy to są też dostępne gaśnice na bazie wody, które umożliwiają zastosowanie jej w przypadku gaszenia pożaru urządzeń elektrycznych zasilanych prądem do 1000 V. Należy jednak uważać przy wyborze, gdyż z wad możemy wymienić, iż nie każda gaśnica na bazie wody może być stosowana dla sprzętów elektrycznych. Taka gaśnica bardzo słabo sprawdza się w przypadku stosowania jej w ujemnych temperaturach. Nowością w sklepach jest gaśnica na mgłę wodną. Wewnątrz znajdziemy wypełnienie w postaci wody zdemineralizowanej. Za jej pomocą możemy gasić pożary urządzeń podłączonych do prądu, ale też oleje, tłuszcze i ciała stałe. Jej zastosowanie jest dziś szerokie i jest chętnie wykorzystywana w szkołach, kościołach, biurach, gospodarstwach domowych, muzeach, hotelach, czy szpitalach. Wśród wszystkich gaśnic ta jest jedyną, która pozwala na gaszenie ludzi objętych ogniem bez wyrządzania dodatkowych szkód dla osoby poszkodowanej. Skuteczność jest potwierdzona badaniami CNBOP.
Ostatnia kategoria to gaśnice śniegowe. Wewnątrz znajdziemy dwutlenek węgla, który wyrzucany jest pod ciśnieniem w miejscu pożaru. Ten rodzaj gaśnicy jest wykorzystywany w przypadku pożarów substancji z grupy B topiących się pod wpływem ciepła oraz cieczy palnych. Zaletą gaśnicy jest niewątpliwe największa spośród wszystkich czystość po jej użyciu, ponieważ zastosowany do gaszenia dwutlenek węgla wyparowuje i nie zostawia po sobie żadnego śladu. Tak jak i u poprzedników nie obyło się bez wad. Największą jest różnica temperatur w przypadku gaszenia pożaru urządzeń elektrycznych, może tu wystąpić tzw. szok termiczny. Gorący pożar plus bardzo niska temperatura środka gaśniczego to nie jest dobre połączenie. Dlatego też jest jeszcze jeden minus, tej gaśnicy nie możemy wykorzystywać do gaszenia osób.
Na zakończenie dodam, że oferowane w sprzedaży gaśnice mają określony minimalny czas działania mierzony za pomocą ilości wypełnienia do rozmiarów gaśnicy. Przyjmuje się, że gaśnica do 3kg na dm3 działa przez +/- 6s, od 3 do 9 kg przez 9 sekund, 6-10 kg przez 12 sekund i 10-15 przez 15 sekund. Warto więc dobierać gaśnice pod kątem zastosowania jej dla poszczególnych pomieszczeń. Należy też pamiętać o wyborze odpowiedniego wypełnienia środkiem gaśniczym, jak i samej wielkości urządzenia. Na rynku znajdziemy szerokie spektrum dostępnych rozwiązań, dostosowanych do naszych potrzeb. Mamy nadzieję, że ten artykuł nieco rozjaśnił ewentualny dobór rodzaju gaśnicy. Ale mimo tego może pojawić się pytanie: dlaczego na stronie o instalacjach przeciwpożarowych piszemy o gaśnicy? Otóż zadaniem systemu sygnalizacji pożarowej jest wykrycie pożaru we wczesnej fazie, tak aby możliwe było jego ugaszenie przy użyciu dostępnych środków.